دو هفته گذشته، بالابر پشت کامیونی 64 متری پالفینگر متعلق به شرکت اجاره بالابر AL Lift در کپنهاگن دانمارک بر روی یک ساختمان مسکونی سقوط کرد که خوشبختانه خسارات جانی در پی نداشته است. اما نکته مهم و آموزنده از نظر ما، علت این حادثه و جلوگیری از سقوط بالابر پالفینگر و افزایش ایمنی اپراتورهای بالابر هیدرولیکی است.
در حالی که اپراتور به همراه یک سنگ کار در حال استفاده از این بالابر کامیونی بودند، به ناگهان دستگاه بالابر دچار حادئه شده و بر روی سقف یک خانه سقوط می کند. اپراتور بالابر و همچنین سنگ کار هر دو از کمربند ایمنی استاندارد با طناب کوتاه استفاده کرده بودند و از آنجایی که خانه مانع از سقوط بالابر بر روی زمین شده است، هر دو در سبد بالابر باقی مانده و در سلامت کامل هستند.
کارشناسان علت این حادئه را بررسی کرده و دلیل آن را فرو رفتن جک جانبی بالابر هیدرولیک درون زمین عنوان کردند. اصولا استحکام زمین در هنگام استفاده از بالابر نفری و جرثقیل‌ها اهمیت بالایی دارد. متاسفانه اپراتور بالابر برای زیر جک‌های جانبی از پدهای مخصوص (MAT) با ابعاد مناسب استفاده نکرده بود.
همچنین مطالعه کنید ” گسترش باتری های لیتیومی در صنعت بالابر “
کوچک بودن MAT و فشار اضافی روی جک جانبی باعث فرو رفتن آن در زمین شده است. استفاده از پد بزرگ تر با سایز مناسب در زیر جک‌های جانبی می توانست از این حادئه جلوگیری کند. امروزه پدهای استاندارد را در ابعاد مختلف و از جنس پلی اتیلن می‌سازند که به آن MAT می‌گویند. این صفحات در ابعاد و اندازه های مختلف تولید شده و اپراتور باید با توجه به استحکام زمین و وزن بالابر مورد استفاده، سایز مناسب MAT را انتخاب کند.
همچنین مطالعه کنید ” افزایش ایمنی بالابر با استفاده از MAT “
حادثه‌ای نگران‌کننده در قلب اروپا
در روزهای گذشته، یک بالابر فوق‌مرتفع از برند پالفینگر با ارتفاع عملیاتی ۶۴ متر در یکی از مناطق مسکونی کشور دانمارک سقوط کرد. این حادثه که در حین عملیات نگهداری یا بازرسی بر روی ساختمان مسکونی رخ داد، نه تنها خسارات مالی قابل توجهی به بار آورد، بلکه بار دیگر توجه رسانه‌ها و متخصصان حوزه ایمنی را به اهمیت رعایت استانداردهای دقیق در کار با بالابرهای مرتفع جلب کرد.
بر اساس گزارش‌های اولیه منتشرشده از رسانه‌های دانمارکی، بالابر پالفینگر که بر روی یک کامیون نصب شده بود، هنگام استفاده در مجاورت یک ساختمان چندطبقه، به دلایلی نامعلوم از تعادل خارج شده و بخش اصلی آن به سمت زمین سقوط کرده است.
خوشبختانه در این حادثه تلفات جانی گزارش نشده، اما تصاویر منتشر شده از صحنه، آسیب جدی به ساختمان‌ها، خودروهای پارک‌شده و تجهیزات بالابر را نشان می‌دهد.
Palfinger یکی از برندهای معتبر اتریشی در زمینه تولید بالابرهای هیدرولیکی، جرثقیل‌های کامیونی و تجهیزات کار در ارتفاع است. بالابرهای این شرکت معمولاً برای عملیات‌های ساختمانی، شهری، امدادی و صنعتی به‌کار می‌روند و به کیفیت و تکنولوژی بالا شهرت دارند.
با این حال، هیچ‌گونه تجهیزاتی—even برندهای معتبر جهانی—از خطرات ایمنی مصون نیستند، اگر آموزش، نگهداری یا بازرسی‌های لازم رعایت نشوند.
بررسی احتمالات فنی سقوط بالابر
هرچند هنوز بررسی فنی و نهایی این حادثه از سوی نهادهای ایمنی دانمارک منتشر نشده، اما کارشناسان دلایل احتمالی زیر را برای بروز چنین حادثه‌ای مطرح کرده‌اند:
-
نصب نادرست پایه‌های تعادل (استابلایزرها)
یکی از اصلی‌ترین دلایل سقوط بالابرهای کامیونی، عدم تثبیت درست پایه‌ها بر روی زمین ناهموار یا ضعیف است.
-
خطای اپراتور در محاسبه مرکز ثقل و شعاع کاری
در بالابرهای با ارتفاع بالا، جابه‌جایی اندک بار یا نیروی افقی می‌تواند تعادل کلی سازه را تحت تأثیر قرار دهد.
-
فرسودگی یا نقص در سیستم هیدرولیک
نشت یا افت فشار در جک‌های هیدرولیکی در حین عملکرد، می‌تواند باعث سقوط ناگهانی بالابر شود.
-
بارگیری بیش از حد مجاز یا استفاده خارج از محدوده عملیاتی
هر بالابر دارای نمودار ظرفیت مجاز است که بی‌توجهی به آن، به‌ویژه در ارتفاعات بالا، می‌تواند منجر به حادثه شود.
اهمیت بازرسی و آموزش اپراتورها
این حادثه تلخ بار دیگر نشان داد که ایمنی در کار با بالابر، صرفاً به برند و کیفیت ساخت محدود نمی‌شود. حتی پیشرفته‌ترین تجهیزات، بدون آموزش صحیح اپراتور، نظارت مستمر و نگهداری پیشگیرانه، می‌توانند به ابزار خطرناک بدل شوند.
در بسیاری از کشورها، استفاده از بالابرهای سنگین و مرتفع مستلزم داشتن گواهینامه تخصصی اپراتوری، بررسی روزانه چک‌لیست‌های ایمنی، و پایش مداوم شرایط عملکردی دستگاه است.
این فرهنگ ایمنی باید در همه کشورها، از جمله ایران، نهادینه شود.
چه درس‌هایی می‌توان از این حادثه گرفت؟
-
ضرورت آموزش مداوم اپراتورها و تکنسین‌ها
حتی یک اشتباه کوچک انسانی در کار با بالابرهای بلند، می‌تواند منجر به فاجعه شود.
-
لزوم بازرسی پیش از استفاده
هر روز پیش از شروع عملیات، یک چک‌لیست دقیق ایمنی باید اجرا شود.
-
تأکید بر استفاده از تجهیزات در محدوده مجاز عملکرد
تجاوز از ظرفیت‌های مشخص‌شده توسط سازنده به هیچ‌وجه قابل توجیه نیست.
-
توجه به شرایط زمین و محل استقرار
استقرار بالابر در سطوح شیب‌دار، نرم یا دارای تأسیسات زیرزمینی، باید با تجهیزات پشتیبان ایمن شود.
حادثه سقوط بالابر ۶۴ متری پالفینگر در دانمارک، فارغ از برند و تکنولوژی، یادآور یک اصل بنیادین در صنعت کار در ارتفاع است :
ایمنی، هیچ‌گاه نباید قربانی سرعت یا بی‌احتیاطی شود.
ضروری است که شرکت‌ها، پیمانکاران و اپراتورهای بالابر در سراسر جهان—از جمله در ایران—با بهره‌گیری از آموزش تخصصی، پایبندی به چک‌لیست‌های ایمنی و انجام بازرسی‌های دوره‌ای، ریسک بروز چنین حوادثی را به حداقل ممکن برسانند.
پیشنهاد میکنم بخوانید 
کارخانه و دفتر مرکزی:
