تفاوت بالابر و آسانسور
واژه‌ی “بالابر” در زبان فارسی برای بسیاری از تجهیزات اسفتاده میشود که عموما ترجمه کلمات انگلیسی یا فرانسوی بوده و در برخی موارد منجر به گمراهی مخاطب و مشتریان می‌گردد. بویژه، بکار بردن کلمه بالابر به جای “آسانسور” و یا برعکس بسیار رواج دارد که در ادامه به بررسی تفاوت‌های آسانسور و بالابر خواهیم پرداخت.
آسانسورها و بالابرها بسیار به یکدیگر نزدیک هستند و کاربردهای بسیار مشابهی دارند. جابجایی نفرات بین طبقات و حتی جابجایی بار از جمله وظایف مشترک بالابرها و آسانسورهای صنعتی به حساب می‌آید.
پیش از بررسی تفاوت‌های بالابر و آسانسور بهتر است تعریفی مختصر از این دو وسیله کاربردی در انواع ساختمان‌های تجاری، اداری، صنعتی و … داشته باشیم :
آسانسور چیست ؟
آسانسور، محفظه متحرکی در مسیر عمودی است که اشخاص و بارها را بین طبقات ساختمان جابجا کرده و به منظور بالا و پایین شدن، از مکانیزم موتور الکتریکی و با کمک کابل‌ها و سیستم‌های وزنه تعادل، بهره می‌برد. البته در برخی از انواع آسانسورها به منظور حرکت از سیستم سیال هیدرولیک استفاده میشود.
انواع آسانسور
از انواع آسانسورها می‌توان به این موارد اشاره کرد :
- آسانسورهای هیدرولیک
- آسانسورهای کششی
- آسانسورهای وینچی
- آسانسورهای مغناطیسی
- آسانسورهای کارگاهی
بالابر چیست ؟
از لحاظ تعریف، بالابر بسیار مشابه آسانسور است. بالابرها از تجهیزات کاربردی و پر استفاده بخصوص در مصارف صنعتی بشمار می‌آیند که جهت بلند کردن افراد و بار در ارتفاع مورد استفاده قرار می‌گیرند. از لحاظ مکانیزم عملکردی انواع مختلفی بالابر وجود دارد که بسته به نوع مصرف می‌توان از آن‌ها استفاده کرد.
انواع بالابر
تقسیم‌بندی بالابرها با توجه به میزان تحرک، سیستم بالاروی، ابعاد و ارتفاع بالاروی و فاکتورهای دیگر بسیار متفاوت است اما از جمله رایج‌ترین انواع بالابرها، به موارد زیر اشاره کرد :
بالابرهای ثابت و متحرک آکاردئونی
بالابرهای ریلی
بالابرهای کابلی و زنجیری
بالابرهای هیدرولیکی
بالابرهای بوم لیفت ثابت و متحرک
مقایسه بالابر و آسانسور
اگر بخواهیم به بررسی تفاوت‌های بالابر و آسانسور بپردازیم می‌توانیم به موارد زیر اشاره کنیم :
مکانیزم بالاروی
بالابر و آسانسور هر دو برای جابجایی بار و یا جابجایی نفر بین طبقات استفاده می‌شوند. اما به عنوان یک دیدگاه کلی می‌توان به این موضوع اشاره کرد که عملیات بالاروی در آسانسورها با کشیدن از بالا اتفاق می‌افتد ولی در بالابر، به کمک تجهیزات مکانیکی و یا هیدرولیکی از پایین.
بالابر به صورت هیدرولیکی و یا مکانیکی ساخته میشود و در مکانیزم آن از سیم بکسل استفاده نمی‌شود. در واقع نیرو از طریق جک هیدرولیک و یا پیچ‌های مخصوص به سازه منتقل شده و کابین یا سکو را به سمت بالا هدایت می‌کند.
در حالی که آسانسورها با استفاده از موتور، گیربکس و کابل عملیات بالاروی را انجام می‌دهند. به طور کلی می‌توان گفت که هر کدام نیاز به سیستم‌های ایمنی مخصوص خود را دارند که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
ثابت یا متحرک بودن
آسانسورها به صورت ثابت ساخته شده و در محل خاصی نصب می‌شوند ولی بالابرها، هم به صورت ثابت ساخته می‌شوند که مانند آسانسور نصب خواهند شد و هم به صورت متحرک و چرخ دار. البته کاربرد بالابر متحرک کاملا متفاوت بوده و در اصل مقایسه بالابر سیار با آسانسور در این زمینه اشتباه است.
بسیاری از بالابرهای صنعتی به صورت متحرک و چرخدار ساخته می‌شوند تا بتوان آن‌ها را جابجا کرده و در محل‌های مختلفی مورد استفاده قرار داد.
خوشبختانه آگاهی لازم در این زمینه روز به روز درحال افزایش است و مانند ۲۰ یا ۳۰ سال قبل، عموم مردم از واژه‌های آسانسور چرخ دار و نردبان متحرک به جای بالابر استفاده نمی‌کنند. ریشه واژه بالابر نیز از کلمه Lift انگلیسی بوده و آسانسور معادل کلمه Elevator می‌باشد.
کاربرد و هدف از استفاده
کاربرد بالابرهای سیار مشخص است. این بالابرها برای نصب و نگهداری تجهیزات در ارتفاع، نظافت و شستشو، بازرسی‌های فنی و دوره‌ای، چیدمان انبار، نصب سیستم‌های اطفاء حریق، تأسیسات و… استفاده می‌شوند.
آنچه عموما باعث سردرگمی مشتریان و بهره‌برداران است موارد استفاده بالابر ثابت و آسانسور است. از آسانسور برای جابجایی نفرات و یا بار استفاده میشود. آسانسور باری عموما در انبارها و یا مراکز تجاری بزرگ نصب میشود. کاربرد بالابرهای ثابت با توجه به تنوع آن‌ها بیشتر است. بالابر باری در انبارهای صنعتی کاربرد فراوان دارد.
بالابر فروشگاهی را در مغازه‌های یک یا دو طبقه نصب می‌کنند و برخی بالابرهای هیدرولیکی در خطوط تولید نصب شده تا قسمت‌های مختلف خط را همسطح ساخته و به حفظ ارگونومی کارگران کمک کند. برخی مدل‌های بالابر پیچی و یا بالابر هیدرولیک برای جابجا کردن سن در سالن نمایش استفاده میشود مانند بالابر سالن اجلاس سران در اصفهان.
ایمنی
یک آسانسور ایمن، باید مجهز به سیستم ترمز یا همان پاراشوت باشد تا در صورتی که کابل‌ها دچار مشکل و پارگی شد و سرعت حرکت کابین زیاد از حد شد، آسانسور سقوط نکرده و کابین مهار شود.
متاسفانه برخی کارگاه ها، اقدام به ساخت آسانسورهایی غیر ایمن می‌کنند و در فرهنگ ایران نیز به بالابر کابلی معروف شده‌اند. این بالابرها عموما در مغازه‌ها استفاده شده و به بالابر فروشگاهی یا بالابر مغازه‌ای نیز معروف‌اند.
مشتریان باید نسبت به خرید این تجهیزات آگاهی داشته و در صورتی که تولید کننده از مکانیزم کابلی استفاده کرده است، حتما باید سیستم ایمنی و پاراشوت را نیز در نظر گرفته باشد. در غیر این صورت از خرید بالابر کابلی یا آسانسوری که سیستم ترمز ندارد جداً خودداری نمایید.
همچنین باید برای این آسانسور کابلی (یا همان بالابر کابلی که در فرهنگ ما گفته میشود) کابین مخصوص و پوشیده تعبیه شود تا قسمتی از لباس یا بدن به صورت ناخواسته به اجزای متحرک، بویژه کابل‌ها گیر نکرده و حادثه آفرین نشود.
افرادی که بدون دقت در موارد فنی به دنبال بالابر ارزان قیمت هستند، توسط سازندگان غیر منصف به استفاده از این چنین تجهیزاتی ترغیب می‌شوند و در اکثر مواقع نسبت به مشکلات و نا ایمن بودن آن اطلاع چندانی ندارند. تصاویر دلخراش سقوط این آسانسور های غیر ایمن و حوادث آن به وفور در اینترنت قابل مشاهده است.
در مقایسه، ایمنی در بالابر هیدرولیکی توسط شیر قفل کن هیدرولیکی در پشت جک‌ها تأمین میشود و حتی با پارگی شلنگ هیدرولیک نیز امکان سقوط وجود ندارد. از این رو بالابر هیدرولیک در انواع مختلف ایمنی بسیار بالایی دارند. اما همچنان برخی از سازندگان، برای کاهش قیمت بالابر، این موارد را رعایت نکرده و دستگاهی غیر استاندارد به مشتریان خود تحویل می‌دهند.
توجه داشته باشید که گاهی برای افزایش ارتفاع در بالابرهای ثابت، نیاز است تا از زنجیر نیز در کنار جک هیدرولیک استفاده شود که در این صورت باید ملاحظات ایمنی این زنجیرها در نظر گرفته شود. زنجیرها باید به صورت دوبل کار شوند تا چنانچه یکی از آن‌ها دچار مشکل شد، بالابر سقوط نکرده و ایمنی کاربران حفظ شود.
کابین بالابر به گونه‌ای باشد که امکان آسیب به افراد وجود نداشته باشد. اگر به دنبال خرید بالابر فروشگاهی هستید، علاوه بر نکات فوق به کابین بالابر و سیستم‌های ایمنی نیز دقت کنید. یکی از حوادث شایع این نوع بالابرها، گیر کردن افراد در زیر سکو می‌باشد چرا که سنسورهای ایمنی تشخیص موانع در زیر سکو نصب نشده‌اند و یا به درستی کار نمی‌کنند.
اگر برای منزل خود به دنبال آسانسور یا بالابر خانگی هستید، دقت داشته باشید که به دلیل استفاده افراد مختلف با سنین مختلف از دستگاه، بویژه کودکان و سالمندان، همچنین لباس‌های مختلف مانند چادر و دامن که احتمال گیرکردن بین قطعات متحرک را دارند و سایر موارد ایمنی، بالابر و آسانسور شما حتما باید به کابین استاندارد مجهز باشد.
بالابر هیدرولیکی برای خانه‌های ۲ تا ۴ طبقه مناسب است و برای ارتفاع بیشتر به آسانسور کششی نیاز خواهید داشت.
توجه !!! شرکت آسمان ماشین آسیا (کلایر)، صرفا جهت بالا بردن آگاهی عمومی و سطح فرهنگ استفاده از بالابر اقدام به انتشار این مقاله کرده است و خود، تولید کننده بالابر خانگی و یا بالابر فروشگاهی نمی باشد.)
اگر برای کارخانه و یا انبار خود به دنبال بالابر باری و یا آسانسور کارگاهی هستید، یکی از ایمن‌ترین گزینه‌ها برای شما بالابرهای قیچی (آکاردئونی) هستند. از آنجایی که در این مکانیزم بالابری، یک سازه فلزی وظیفه تحمل وزن را بر عهده دارد و از کابل یا زنجیر در این نوع بالابر استفاده نمی‌شود، ایمنی در بالابر آکاردئونی بسیار بالا است.
همچنین قطعات متحرک همگی در زیر سکوی بالابر قرار دارند و برای اپراتور که روی آن ایستاده است کمترین خطر وجود خواهد داشت. اما جهت افزایش ایمنی می‌توانید از کابین نیز استفاده کنید. از طرفی همانطور که پیش تر به آن اشاره شد، بالابر صنعتی در خطوط تولید نیز بسیار کاربرد دارد و نوع آکاردئونی آن پر مصرف ترین نوع بالابر صنعتی در کاخانه‌ها است.
مقایسه قیمت بالابر و آسانسور
قیمت بالابر صنعتی و آسانسور باری به تعداد طبقات، سیستم‌های ایمنی مورد نیاز، کیفیت مواد مورد استفاده (چینی، ایرانی یا اروپایی بودن قطعات) و … بستگی دارد. آسانسورهای باری عمدتا در محل‌هایی استفاده می‌شوند که تعداد طبقات زیاد بوده و ممکن است افراد بسیاری از آن استفاده نمایند.
مانند آسانسورهای باری که در مراکز تجاری نصب می‌شوند. قیمت بالابر باری مناسب‌تر بوده و برای امور صنعتی محبوبیت بیشتری دارد. چنانچه به ایمنی و عمر دستگاه اهمیت می‌دهید و تعداد طبقات شما زیاد نیست و یا ظرفیت بار بالایی دارید، بالابر آکاردئونی باری گزینه بهتری برای شما به حساب می‌آید که شاید در برخی مدل‌ها هزینه آن بیشتر باشد ولی ایمنی بالاتر، هزینه‌های نگهداری کمتر و عمر بالاتر آن را جبران خواهد کرد.
مقایسه فرآیند نصب
اکثر افراد با شیوه نصب آسانسور کششی آشنایی دارند. برای نصب آسانسور نیاز به یک چاهک در پایین و یک موتورخانه در بالا می‌باشد. آسانسور هیدرولیکی یا بالابر هیدرولیکی با جک مستقیم، نیاز به حفر چاهک مشابه آسانسور کششی ندارد و عمق چاهک مورد نیاز برای آن کمتر است که البته به طراحی آن نیز بستگی دارد.
همچنین موتورخانه در این نوع بالابر می‌تواند در زیر یا کنار دستگاه قرار بگیرد. برای نصب بالابر آکاردئونی هم نیاز به چاهک دارید که عمق آن بستگی به طراحی و ارتفاع بالابر مورد نیاز شما دارد.
در صورتی که برای ساختمان و کسب و کار خود به بالابر نیاز دارید و یا به کسب اطلاعات در این حوزه علاقه‌مند هستید، می‌توانید با کارشناسان شرکت آسمان ماشین آسیا ارتباط گرفته و سوالات خود را با ما در میان بگذارید.
پیشنهاد میکنم بخوانید 
کارخانه و دفتر مرکزی:
