بالابرهای سیار آکاردئونی و بوم لیفتهای سیار با هدف انتقال اپراتور به نقاط مرتفع و غیرقابلدسترس طراحی شدهاند. این تجهیزات، محیطی ایمن برای انجام فعالیتهای ارتفاعی فراهم میکنند، اما یکی از خطرناکترین و بحثبرانگیزترین موضوعات مربوط به استفاده از این دستگاهها، خروج از سکوی بالابر (پلاتفرم) در ارتفاع است.

خروج از پلاتفرم در ارتفاع: بهطور کلی ممنوع!
بالابرهای سیار برای خروج از پلتفرم در ارتفاع طراحی نشدهاند. اپراتور فقط مجاز است زمانی که بالابر در حالت بسته یا در پایینترین سطح قرار دارد، وارد یا از آن خارج شود. این قانون، ساده اما حیاتی است و نادیده گرفتن آن میتواند منجر به سقوط، برخورد، آسیب جدی یا حتی مرگ شود.
همچنین مطالعه کنید ” اگر جک بالابر از کار بیفتد چه کنیم ؟ ”
آمارهای جهانی سقوط از بالابر هنگام خروج از سکو
بر اساس گزارش فدراسیون بینالمللی دسترسی با نیروی محرکه (IPAF)، از میان ۱۱۷ حادثه گزارششده، سقوط از سکو منجر به ۱۲۰ مورد آسیبدیدگی و ۹۳ مورد مرگ شده است. این آمار نشان میدهد که سقوط از سکو تقریباً همیشه منجر به مرگ میشود.
در سال ۲۰۲۳، ۴۶ مورد سقوط از سکوی بالابر گزارش شده که منجر به ۳۶ مورد مرگ شده است. این آمار نسبت به سالهای گذشته افزایش ۲.۸ درصدی را نشان میدهد.
مطالعهای در ایالات متحده نشان میدهد که بین سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴، از مجموع ۱٬۳۸۰ آسیبدیدگی مرتبط با بالابرهای سیار، ۳۶۰ مورد به دلیل سقوط از یک سطح به سطح دیگر بوده و ۴۸ مورد مرگ ناشی از سقوط گزارش شده است.
دلایل اصلی سقوط از سکوی بالابر
- ایستادن روی نردههای سکو
- خروج یا ورود به سکو در ارتفاع
- برخورد بالابر با تجهیزات یا اشیاء دیگر
- شرایط نامناسب زمین یا عملکرد نادرست بالابر
این آمارها تأکید میکنند که خروج از سکوی بالابر در ارتفاع باید تنها در شرایط اضطراری و با رعایت کامل تدابیر ایمنی انجام شود.
شرایط مجاز برای خروج از سکوی بالابر
در برخی شرایط اضطراری یا خاص، خروج از سکو در ارتفاع ممکن است مجاز باشد؛ البته تنها در صورتی که تمامی تدابیر ایمنی لازم در نظر گرفته شده باشد.
- دسترسی ضروری به نقطهای خاص که روش ایمنتری برای دسترسی به آن وجود ندارد.
- موارد اضطراری مانند عملیات امداد و نجات.
در این موارد، باید ارزیابیهای حرفهای صورت گیرد و تصمیم نهایی بر اساس پروتکلهای شرکت و شرایط محیطی اتخاذ شود.

الزامات ایمنی در شرایط مجاز
اگر تصمیم بر خروج از سکوی بالابر در ارتفاع گرفته شد، لازم است شرایط زیر حتماً رعایت شود :
خطرات ممکن را ارزیابی کنید.
- وجود یک واحد ارزیابی خطرات ارتفاع با نظارت تخصصی
- بررسی کامل محیط و شناسایی تمام ریسکها
- تهیه اقدامات کنترلی برای جلوگیری از خطرات احتمالی
موارد کنترل سقوط را چک کنید.
- استفاده از سیستمهای مهار سقوط (هارنس، لنیارد، نقاط اتصال ایمن)
- انتخاب نقطه خروج مناسب و ایمن از روی پلاتفرم
- جلوگیری از بالا رفتن از حفاظها یا نردبانهای سبد
اقدامات فنی و نظارتی لازم را در نظر بگیرید.
- حضور مداوم یک اپراتور در سکو برای کنترل وضعیت
- جلوگیری از اعمال بارهای دینامیکی شدید به دستگاه
- قطع کامل حرکت بالابر قبل از خروج اپراتور
- نظارت مسئول ایمنی تا پایان عملیات

توصیه نهایی برای کارفرمایان و اپراتورها در این شرایط
پیش از هر اقدام، مطمئن شوید که :
- کارمندان آموزشهای لازم برای شرایط خاص را دریافت کردهاند.
- تجهیزات ایمنی در محل در دسترس و سالم هستند.
- مستندات ایمنی شرکت روی سناریو خروج از سکو در ارتفاع تدوین و ابلاغ شده است.
- نصب هشدارها و تابلوهای ایمنی در محل کار فراموش نشده است.
خروج از سکوی بالابر ممنوع یا ممکن ؟
خروج از سکوی بالابر در ارتفاع، یکی از پرریسکترین کارهاییست که ممکن است انجام شود. در ۹۹٪ مواقع این عمل ممنوع است، اما در برخی شرایط استثنایی، تنها با رعایت کامل الزامات ایمنی و ارزیابی خطر دقیق، میتوان آن را انجام داد.
ایمنی را فدای عجله نکنید؛ جان انسانها مهمترین دارایی هر سازمان است.